Türkçe şiirin en naif şairlerinden biri kuşkusuz Metin Altıok‘tur. Birçok şiiri şarkı olarak da bestelenen şair Metin Altıok, şiirlerinde genellikle toplumsal sorunlara eğilerek, bunları lirizmin en çarpıcı örnekleriyle dile getirmiştir. Şairimizin şiirlerinden bestelenen şarkıları listeleyeceğimiz yazıya geçmeden önce, kendisinden ve şiirinden biraz bahsetmek daha iyi olur.
Sivas‘ta katledilen şair Metin Altıok 1979 senesinde hayatının dönüm noktalarından birini temsil eden Bingöl‘e felsefe öğretmeni olarak atanır. Bingöl Lisesinde öğretmenlik yapan Altıok‘ta derin izler bırakır bu şehir. Devrimcilerle kurduğu derin dostluklar, şahit olduğu trajediler ve şarktaki yaşam mücadelesi bambaşka bir dünyanın kapılarını açar ona.
Ataol Behramoğlu, Büyük Türk Şiiri Antolojisi adlı eserinde Metin Altıok şiirini anlatırken şöyle ifade eder:
“Metin Altıok’u şiirleri 70’li yıllarda yayınlanmasına karşın, şiirlerinin kaynakları bakımından 60’lı yılların geç ürün veren bir şairi olarak nitelemek gerekir. Bu kuşağın en romantik, duygucu şairleri arasında. Dili yalın. Benzetme yapmayı, anlaşılması güç olmayan simgeleri kurmayı seviyor.”
Türkçe şiirin en önemli isimlerinden biri olan Altıok hayatını Bingöl’den önce ve Bingöl’den sonra diye ayırır hep. Bingöl’den sonra şiirinin bambaşka bir hal aldığını, dünyasının başka bir mecraya girdiğini defalarca dile getirmiştir Altıok.
Altıok’un bahsettiği derin etkilerin en çarpıcı olarak hissedildiği olay 1980’lerin ortalarında Bingöl’de iki gerillanın cenazelerinin teşhir edilmesi olayıdır. Altıok katledilen gerillalar için bir şiir kaleme alır. Ve öyle yakındır ki onlara, çırılçıplak teşhir edilen kadın gerilla için “kızım” der.
Altıok’un bu ağıdı ve onun evvelinde gelişen olayların tek kaydı Epigraf dergisine verdiği bir röportaj. Bu röportajda Altıok, Bingöl için “benim için ikinci üniversite oldu” der ve anlatmaya başlar:
“Bir gün Bingöl’e iki ceset getirdiler. Bingöl bu ölülerle çalkalandı. Herkes görmeye gidiyor. Ben de gittim. Morga götürüyorlardı cesetleri. Biri erkek, daha bıyıkları terlememiş, öbürü bir kız. Erkeğin elbiseleri üstünde, kız çırılçıplak. Ama erkeğin yüzü dümdüz, burnu yok, baldırından da lop et koparılmış, parmakları mürekkepli. Parmak izi almışlar. Çok etkilendim bu olaydan ve tabii rakıya vurdum. Sonra bir de şiir yazdım”
Altıok’un o gün kaleme aldığı şiir şöyledir:
“Öyle ak öyle ak ki teni
ipekten biçilmiş sanki
duyulmamış bu yüzden üstünü örtmek gereği
Çırılçıplak incecik, sedyede bir kız cesedi
Onparmağı boyalı
Bulaşmış ıstampa mürekkebi
Bir kızım sağsa eğer
bir kızım morgta şimdi”
Tüm araştırmalarımıza rağmen bu olayın ne zaman yaşandığını ve söz konusu gerillaların kimler olduğunu öğrenemedik. Ancak bir erkek ve bir kadın gerillanın hayatını kaybetmesinden hareket edersek söz konusu iki gerillanın 30 Mayıs 1987 tarihinde Kiğı’da yaşanan bir çatışmada öldürülen Nafiye Öz ve Haydar Kuru olması ihtimali oldukça güçlü.
Listemize gelecek olursak;
Sivas Katliamı‘nda hayatını kaybeden şair Metin Altıok için bir araya gelen ve onun şiirlerinin bestelerinden oluşan hayli kapsamlı bir saygı albümü çıkarıldı. Aralarında Sezen Aksu, Zülfü Livaneli, Zuhal Olcay, Candan Erçetin, Mazlum Çimen, Doğan Duru, Demet Sağıroğlu, Birsen Tezer gibi isimlerin de olduğu 30’a yakın sanatçının vücut verdiği albümden 10 şarkıyı sizin için listeledik. Diğer listelerimize de göz atmayı unutmayın.
10.
Candan Erçetin – Tamah (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Ersel Serdarlı)
Şu içimde köpük veren
Gün görmemiş sevdayı
Suçmuş gibi öfkeyle hep ağzıma tıktılar
Bulamadım yüreğimin menzilini, yolunu
Beni geçip boz bulanık bir kuyuya attılar
Kırmızı gül gider ayak sende kaldı tamahım
Kırmızı gül gider ayak sende kaldı muradım
9.
Nevzat Karakış – Zor Zamanda Gazel (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Muhteber Cihaner)
Bir gün gelir bu kör acı kendisine bilenir
Zamana katmer katmer, bir gül anlam eklenir
Geçip gider düş gibi, bu kavkılı zor yıllar
Dar kundakta ak bebeler sevdalara dillenir
Sık dişini, yılma sakın, vazgeçme bu umuttan
Elbet bir gün insanlar hasretle kenetlenir
Gör işte o zaman, devranını küskün dünyanın
Bilinmedik cemrelerle bak nasıl çiçeklenir
Görmese de Altıok Metin oğul veren günleri
Toprağın tavından sezip, kemikleri şenlenir
8.
Güvenç Dağüstün – Evde Yoklar (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Cihan Sezer)
Durmadan avuçlarım terliyor,
İnildiyor ardımdan
Girdiğim çıktığım kapılar.
Trenim gecikmeli, yüreğim bungun,
Bir bir uzaklaşıyor sevdiğim insanlar.
Ne zaman bir dosta gitsem,
Evde yoklar.
Dolanıp duruyorum ortalıkta.
Kedim hımbıl, yaprak döküyor çiçeğim,
Rakım bir türlü beyazlaşmıyor.
Anahtarım güç dönüyor kilidinde,
Nemli aldığım sigaralar.
Ne zaman bir dosta gitsem
Evde yoklar.Kimi zaman çocuğum,
Bir müzik kutusu başucumda
Ve ayımın gözleri saydam.
Kimi zaman gardayım
Yanımda bavulum, yılgın ve ihtiyar.
Ne zaman bir dosta gitsem,
Evde yoklar.Bekliyorum bir kapının önünde,
Cebimde yazılmamış bir mektupla.
Bana karşı ben vardım
Çaldığım kapıların ardında,
Ben açtım, ben girdim
Selamlaştık ilk defa.
7.
Mazlum Çimen – Kuşlu Gazel (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Mazlum Çimen)
Koyup zarfın içine, üstünü acıyla pulladım
Sana bir sevinçlik menevişli kuş yolladım
Son kuşlarımdı bunlar, dedim telef olmasın
Geçti artık göğsümde kuş barınmaz anladım
Esti rüzgâr bozuk bozuk, örselendi yüreğim
Eksik gedik nem varsa ezberden tamamladım
Bende sönen şavkıması sürsün diye yaşamın
Bu kuşları senin için gözlerimde sakladım
Kim sürmüş Altıok Metin dünyanın sefasını
Kirletilmiş bir zamanı yürürken adım adım
6.
Çiğdem Erken & Umay Umay & Birsen Tezer – Havı Dökülmüş Sevincin (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Çiğdem Erken)
yeni çekilmiş bir dişin
yadırganan boşluğu
dilimin ucunda ismin.
somunu yitik bir vida
düştü düşecek yüreğim.
biran önce gel buraya
karpuz, kavun yiyelim.
bilmem ki ne diyeyim,
sana örselenmemiş,
dostluğun böğründe sancı,
sevgi toza belenmiş,
havı dökülmüş sevincin.
biran önce gel buraya
karpuz, kavun yiyelim
batıp çıkıyorum durmadan,
ben bilirsin iyi yüzemem.
çarşafım diş gösteriyor,
dalgalı bir deniz kaç gündür
sallanan bir döşeğim.
biran önce gel buraya
karpuz, kavun yiyelim.
5.
Mehtap Meral & Orhan Alkaya – İzin Verin De (Şiir: Metin Altıok, Müzik: 3Bas & Ali Hoca & Tevfik Rodos)
Benim bu dünyada bir yerim olmadı,
Kuytu gövdemi saymazsak eğer.
Gövdem ki varla yok arası,
Hem varlığa, hem yokluğa değer.
Ama yüreğim hiç solmadı.
Bir gül koklayayım izin verin de.Ben yaşama da, ölüme de inandım;
Tamamlarlar sanırdım eksiklerimi.
Çarşıları hep birlikte gezerdik;
Biri dostumsa, sevgilimdi öteki.
İkisinin adını yanyana andım.Bir soluk alayım izin verin de.
4.
Hilmi Yarayıcı & Yasemin Göksu – Hançerin Sapı (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Murat Doğan)
haksızlık etme
diyorum kendime.
kılavuzun oldu rüzgar,
su gibi dostun.
eğer dumanlıysa
kavruk dağlar;
bil ki gülün ahı,
hançerin sapı var.
ben seni yalansız
bahar gibi sevdim.
sevgi adınaydı
milis beraberliğimiz.
sabahtan akşama
günü tarar örerdik
ve kedileri
ikimizde çok severdik.senin ağzın tarçın kokardı,
benimki karanfil.
birbirine karışırdı
soluklarımız.
tek başınayız şimdi ikimiz.
bende karanfil,
sende tarçın kokusu
yapayalnız, kimsesiz.kulaklarım uğulduyor,
yapılar eğiliyor,
çinko damlar
daraltıyor gökyüzünü
alaca bir bulut
geliyor üstüme
yuvarlana yuvarlana
kurşundan bir köpekle.
3.
Vedat Sakman – Yol Şarkısı (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Vedat Sakman)
Eskiden bir sesim
Vardı benim;
Şimdi uzakta.
Çınlar belki
Bir köprünün altında.
Yitirdiklerim de oldu
Kazandıklarımın yanında.
Eskiden bir yüreğim
Vardı benim;
Şimdi uzakta
Çarpar belki
Bir çocuğun odasında.
Yitirdiklerim de oldu
Kazandıklarımın yanında .
Bir ben kaldım şimdi
Tek yakın bana .
Ama ben eskiden de
Hep böyle
Yalnız çıkardım yola.
2.
Senem Demircioğlu – Sevmiyorum Seni (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Doğan Duru)
Şimdi benim buzdan bir döşekte
Üç büklüm olmuş zavallı sevdam,
Üşüyorsa ölesiye yalnızlıktan;
Bil ki senin hep böyle güvensiz,
Yaşamdan korkar oluşundan.
İşte bunun için sevmiyorum seni.Şimdi benim bir han avlusunda
Hiç bitmeyecek umutsuz kavgam,
Soluyorsa başı önde yorgunluktan;
Bil ki senin hep böyle umarsız,
Yarını göze alamayışından.İşte bunun için sevmiycem seni.
1.
Zuhal Olcay – Ormanların Gümbürtüsü (Şiir: Metin Altıok, Müzik: Çiğdem Erken)
Bir yüzük yaptım sana güvercin teleğinden,
Bir yüzük bükerek hoşçakal sözcüğünden.
Bir yüzük yaptım belli belirsiz,
Eski bir gramofon sesinden.
Bir yüzük serçe parmağın için,
Bulutsuz bir gecede kayan yıldız izinden.
Bir yüzük yaptım terli bir yüzük,
Avucumdan geçen ince hayat çizgisinden.
Yanmasını bilen bakır bir yüzük,
Evime akım taşıyan elektrik telinden.
Bir yüzük yaptım, bir yüzük ki;
Yıllardır dinmeyen ormanların gümbürtüsünden.
