Kaynak: thejakartapost.com
Korona virüs aşı çalışmaları hızla sürerken geçtiğimiz haftalarda birkaç aşı çalışmasının sonuca yaklaşması küresel umutları tazeledi. Aşıların yakın gelecekte piyasalara sürüleceği haberleriyle birlikte, gelişmekte olan ülkeler son zamanlarda hızlı bir toparlanma sürecine girdi. Şubat ve mart aylarında geçirilen zor günlerin ardından, son günlerde yatırımcıların piyasalara olan güveni geri geldi. Gelişmekte olan piyasalara nakit akışları bir haftada 4 kez zirve seviyeleri görürken, MSCI hisse ve tahvil endeksleri 34 aydır görülmeyen yüksekliklere yaklaştı. Ancak bazı ekonomistler, aşının farklı ülkelerde piyasaya sürülme hızı değişiklik göstereceği için, ülkelerin aşı haberlerine güvenip, toparlanmaya gerekenden fazla iyimser baktığını düşünüyor.
Gelişmekte olan piyasalardaki aşı haberleriyle gelen toparlanmanın gerçeği yansıtmaktansa, “duygusal” olduğunu düşünen Kleiman International Consultans partnerlerinden Beth Morrissey, “Önümüzdeki aylarda birkaç aşının onaylanacağını düşünüyorum, ancak üretimden daha büyük bir sorun var ise, o da işin lojistik kısmıdır” diye belirtti.
Gelişen ülkeler arasında Brezilya, Meksika, Endonezya, Hindistan ve Rusya korona virüs aşısını alarak toparlanacak ilk piyasalar olarak öne çıkıyor. Fakat bu ülkelerin popülasyonları göz önüne alındığında, aşı talebinin arzı geçmesinden endişeleniliyor.
2021 yılında, dünyada çapında sürü bağışıklığının sağlanması için halen 1.6 milyar aşı eksiğinin olduğunu belirten Gemcorp Capital baş ekonomisti Quijano Evans, “Gelişen piyasaların güney yarım kürede kış gelmeden daha olumlu gelişmelere ihtiyacı var” yorumunu yaptı.
Aşıların gelişmekte olan ülkelerde geniş çapta dağıtılması, çeşitli sorunları da beraberinde getiriyor. Örneğin, Pfizer-Biontech’in geliştirdiği -70 derecede muhafaza edilmesi gereken aşılar, lojistik anlamda bir kâbus niteliğinde. Ayrıca, Hindistan ve Brezilya gibi yoğun popülasyona sahip ülkelerin kırsal kesimlerinde ve daha fakir ülkelerde aşı dağıtımında maddi engeller de ortaya çıkıyor.
AstraZeneca, 2020 yılının sonuna kadar 200 milyona yakın aşının hazır olacağını duyurdu. Şirketin ürettiği aşı, fiyatındaki uygunluk ve buzdolabı koşullarında muhafaza edilebildiği düşünüldüğünde, gelişmekte olan ülkeler için en büyük umut olarak görülüyor. Deutsche Bank’in notuna göre, AstraZeneca aşısı için Brezilya, Meksika, Hindistan ve Endonezya başlıca yararlanacak ülkeler arasında.
Hindistan, gelişmekte olan ülkelere arasında büyük olasılıkla aşılama konusunda en fazla zorluk çekecek ülke. Ülkede 5 farklı yerel olarak test edilen aşının yanı sıra, Rusya’nın Sputnik 5 ve AstraZeneca aşısının kullanımı da gündemde. Yatırım araştırma şirketi TS Lombard’a göre, ülkede dağıtım için 28 bin yeni soğutma ünitesi ve 700 soğutmalı kamyonet mevcut sayıya eklenmeye çalışılıyor.
Bu çabalara rağmen bile, Beth Morissey’e göre Hindistan’ın görevi imkansıza yakın. Morissey, “Hindistan son yıllarda sağlık konusunda önemli atılımlar yaptı. Ancak soğutulması gereken aşılar bir yana dursun, 3,28 milyon kilometre karelik bir yüz ölçümde 1,38 milyar insana gereken hızda nasıl aşı tedarik edilecek?” açıklamasında bulundu.
Dünyanın en fazla 3. ölüm oranına sahip Peru ’dada durum farklı değil. Şu ana kadar sadece Pfizer’ın -70 derecede muhafaza edilen aşısını garantileyen ülke, aşının muhafaza koşullarının daha normal seviyelere getirilmesini umut ediyor.
Geniş çaplı aşı geliştirme programlarına sahip olan Rusya ve Çin’de ise diğer gelişen ülkelere nazaran daha iç açıcı bir tablo var. İki ülke de 2021 yılında, aşı üretimlerinin bir bölümünü ihraç edecek bir kapasiteye sahip olacak.
En fakir gelişmekte olan piyasalar ise Dünya Sağlık Örgütü ve COVAX iş birliğiyle oluşturulan küresel dağıtım ağından yararlanarak Covid-19 aşısına son sırada ulaşacak.
Küresel anlamdaki insan üstü çabalara rağmen, ekonomistler korona buhranının 2022’nin sonuna kadar devam edeceğini düşünüyor. Gelişmekte olan piyasalarda aşının yaygınlık kazanmasıyla 2021 yılının son çeyreğinde önemli ölçüde bir toparlanma bekleniyor. Söz konusu toparlanmanın 2022’nin ikinci yarısında ise hız kazanması öngörülüyor.
Ancak, Citi analistlerine göre 2021 yılında gelişmekte olan çoğu ülkedeki talep karşılanamayabileceği gibi, aşı tedariki özellikle daha düşük bütçeli ülkeler için 2022’nin sonuna kadar sürebilir. Goldman Sachs dünyanın suru bağışıklığına ulaşmasının 2021 sonu ile 2022 ortası arasında yaşanabileceğini belirtirken, zengin ülkelerin piyasalarının diğer ülkelere göre daha hızlı toparlanmasını bekliyor.
Çeviri: Cem Cetinguc
Covid-19 güncesi: Ölümler artıyor, yeni kısıtlamalar yolda
FÖŞ yazdı: Türkiye bu sene de daralır, 2021’de de
Miller Tabak: Dolar düşerse Gelişen Piyasalar rekor kırabilir
Deutsche Bank: 2021’de güneş açacak
Notice: Undefined variable: yorum_1 in /home/presshaber/public_html/wp-content/themes/imagazine/comments.php on line 77