Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü verilerine göre tarım dışı işsizlik oranı Temmuz 2019 döneminde yüksek bir artışla yüzde 16,7 olarak gerçekleşerek ekonomi camiasını şaşkınlığı sürükledi. Çünkü hem turizmin çarpan etkisinin tüm ekonomide harcama ve istihdamı artırması bekleniyordu, hem de Şeker Bayramı ikramiyesi ve tatil harcamaları kısmi bir canlılık yaratmıştı. Son olarak, TUIK ölçümlerine göre yılın ilk yarısında GSYİH reel ve birikimli olarak %3.9 büyümüştü.
Böylesine müsait bir ortamda işsizliğin yükselmesi nasıl açıklanabilir ve Ağustos ayında istihdam nasıl gelişir?
Prof Seyfettin Gürsel ve araştırmacı meslektaşları Betam Enstitüsü yayınlarında soruya açıklık getirdiler:
Temmuz anket döneminde tarım dışı istihdam 65 bin kişi azalırken, tarım dışı işgücü ise 54 bin kişi artmıştır. Sektörel verilere göre tarım dışında tüm sektörlerde istihdam kaybı yaşanmış, en ciddi azalış ise 34 bin ile inşaat sektöründe gözlemlenmiştir. İnşaat sektöründe, 16 dönem süregelen istihdam kaybı ardından Haziran 2019’da ilk kez artış kaydedilmişti.
Hizmetlerde istihdam 15 bin azalırken, sanayi sektöründe istihdam kaybı 16 bin olarak gerçekleşmiştir. Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre erkek istihdamı üst üste 11 aydır azalmakta iken kadın istihdamı da Temmuz 2019 döneminde 5 binlik azalış kaydetmiştir. Son bir yıl içerisinde özellikle inşaat sektöründeki kayıpların erkek istihdamını olumsuz etkilediği görülmektedir.
Tarım dışı istihdam yıllık olarak düşmeye devam ediyor
Temmuz 2019 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla mevsim etkilerinden arındırılmamış tarım dışı işgücü 423 bin (yüzde 1,6) artmış, tarım dışı istihdam 618 bin (yüzde 2,6) azalmıştır. Yıllık işgücü artışı, istihdam kayıplarıyla birlikte yavaşlamış ve normal eğiliminden sapma göstermiştir. Buna karşın tarım dışı istihdam yıllık olarak üst üste sekizinci ayda da gerilemiştir. Bu gelişmelerin sonucunda Temmuz 2019 döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla tarım dışı işsiz sayısı artışı 1 milyon 41 bine ulaşmıştır.
Ağustos 2019 döneminde işsizliğin azalmasını bekliyoruz
Betam tahmin modeli, mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizliğin Temmuz 2019 döneminde 0,1 yüzde puan artışla yüzde 16,3’e yükseleceğini tahmin etmişti. Tarım dışı işsizlik oranı bu dönemde yüzde 16,7’ye yükselmiştir. Betam tahmin modeli Ağustos 2019 döneminde mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının 0,1 yüzde puan azalarak yüzde 16,6 seviyesine gerileyeceğini öngörmektedir. Tahmin modelinin ayrıntılarına Betam internet sitesinden ulaşılabilir. Tahmin modelinde kullanılan Kariyer.net verilerinden ilan başına başvuru sayısı Şekil 2’de gösterilmektedir. Kariyer.net’in verileri Betam tahmin modelinin girdilerinden biri olmakla birlikte tek etken değildir. Tahminde kullanılan ekonometrik modelde İŞKUR verileri, reel kesim güven endeksi, kapasite kullanım oranı gibi farklı birçok değişken kullanılmaktadır.
Araştırmanın tam metni için linki tıklayın
Video: Özel Sektörü Bekleyen Acı Kış
Video: İşsizlik-tüketimsizlik kısır döngüsü
