izmir escort
Ana SayfaTartışı-YorumKadim Süryanilerin Akitu Bayramı

Kadim Süryanilerin Akitu Bayramı

Yerinden yurdundan edilen, sürgün halkların derdini en içten şairler dillendirir. Bu sebeple Yuhanna Bar Madeni der ki:

“Ey sağduyulu!

Ana vatanında kalman,

Saygınlığını korur.

Hakareti ve acı dolu gurbeti hor gör.

Saç, başta oldukça değerlidir.

Olmadığında, küçümsenir ve ayaklar altına alınır”

Bundan tam 6766 yıl önce (MÖ 4750) Asur ve Babil kaynaklarına göre, tarihte Mezopotamya olarak bilinen bölgenin “organik kültüründe” 1 Nisan günü yeni yıl bayramı olarak kutlanırmış. Hem de 12 gün sürermiş. Tanrı ve tanrıçaları “Tammuz”ile “İştar”ın aşkı bu bayrama eşlik ya da rehberlik edermiş. 12 gün boyunca, büyük coşkularla, barış, kardeşlik, dayanışma esas alınırken, kırgınlıklar ve dargınlıklar gündeme dahi getirilmezmiş.

Akitu Bayramı

 

İnsanlık tarihiyle en eskiden bu yana yaşıt olarak genel kabul gören 1 Nisan Bahar Bayramı, hayatı, doğanın dirilişini, bolluk ve bereketi, aynı zamanda da özgürlüğü simgeliyormuş Süryani, Asuri felsefesinde. Bayram, bir yönüyle de büyük tufana, Nuh Tufanı’na kadar, hatta tanrı Marduk’a kadar dayanıyormuş…

Tufandan kurtuluşun olanca heyecanıyla baharla birlikte gençler kendilerini doğanın koynuna, cümle çiçeğe, börtü böceğe kesmiş tabiat ananın böğrüne salıyormuş…

Zamanla unutulmuş Asurî/Süryani halkının bu “kadim” bayramı. Ta ki 19. yüzyılda yapılan bölgedeki kazılarda geleneğin izleri bulununcaya kadar. Yazılı belgelerin gün ışığına çıkmasıyla bayram yeniden anımsanır olmuş.

süryani bayramı

 

İlk kutlama 2005’te

Süryani halkının yaşadığı çevre ülkelerde o tarihten bu yana kutlanagelen 1 Nisan Akitu Bayramı, 2005 yılında Midyat’ta, Turabdin’de bütün Midyat şehir dokusuna tepeden bakan Mor Hobel ve Mor Abrohom Manastırının hemen bitişiğindeki tepede binlerce konuğun katılımıyla ilk kez kutlanmıştı. Ben de davetli olarak katılmıştım bayramlarına…

Sahnede Diyarbakır’ın eski ve kadim Gâvur Mahallesi’nden Ermeni Garabêt Bubo Menekşe’nin oğlu sanatçı Kenan Menekşe ve dilinde nağmesi:

“Yola Çıktım Mardin’e / Düştüm senin ardına…”.

Ve yüzlerce insan kadınlı erkekli oyuna durmuşlardı. Hep bir ağızdan ve hep bir telden Süryaniler, binler yıl öncesinden kalan bahar bayramlarının ardına düşmüşlerdi sanki!

Dünyanın dört bir yanından akın akın gelmişlerdi Midyat’a Süryaniler. Heyecanları yüzlerinden, konuşmalarından, dokunsan boşanacak gibi duran görüntülerinden hemen fark ediliyordu. Turabdin’le yüzleşmenin, içsel zenginlikle bütünleşmesinin çağrısıydı belki de bayramın asıl vurgusu.

Binlerce yıldan bu yana coğrafyanın “asli unsuru” olan bu kadim kavmin temsilcileri hangi nedenle bugün kendi topraklarında yabancı gibi duruyorlardı ki! Soru kaba hatlarıyla o yıllarda buydu! Hoş, şimdi de pek farklı değil ya, neyse!

Doğrusu bu cevaplanmayı bekleyen koskoca bir soru.

süryani bayramı2

 

‘Siz de Hıristiyan mısınız?’

Bir ayağı İsveç’te diğeri Şam’da ve 7 yaşında Midyat’tan ayrılmış neredeyse kırk yıldan sonra ilk kez o bayram günü nedeniyle ata toprağına gelen Hanna, “Hayat bizim için buralarda çok zor. Diyarbakır büyük şehir; belki orada olsa tahammül edilebilir. Ama burası küçük yer. Halen o kadar çok önyargı var ki!” demişti…

Belki Hanna’nın öngörüsü, aracının lastiği patlayan bir dosta tanıklığımda, Şırnaklı tamircinin lastiğini tamir ettiklerini daha iyi tanımak için sorduklarında gizliydi: “Min êfû bikin! Hûn ji fille ne?” (Beni affedin! Siz de Hıristiyan mısınız?)

Ama her şeye karşın bölgede ilk kez kutlanan bir bayram olarak kıyafetleri, oyunları, Süryanice ezgileri ile Mezopotamya coğrafyasının zengin kültürünün sürdürmede çok önemli bir heyecanı yaşatmışlardı Süryaniler. Hem uzak düşüp de uzaktan gelen kendi insanlarına, hem de halen bölgede yaşayanlara. Tabii bir de, onları bayramlarında yalnız bırakmak istemeyen dostlarına…

Türkü yıllardan beridir söylenegeliyordu:

“Bir o yani, bir bu yani

  Xeyyo şavkan eg bu yani,

  Bir alav çıkti xavından

  Yandırdi cani, canani

  Ne kül kaldi, ne dumani,

  Mehlemız doli Süryani”

Gündelik hayatta Mardin’de Deyr ul Zahfaran’da, Midyat’ta Mor Gabriyel’de ya da Diyarbakır’da Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi’nde ancak görebildiğimiz Süryani hemşehrilerimizi / dostlarımızı ilk kez Akitu Bayramlarında göğüslerini gere gere meydanda halay çekerek, şarkı söyleyerek, “Mehlemizde xoş Süryani” ünlemesiyle o gün kucaklamıştık…

süryani bayramı kutlaması

 

1 Nisan şakası

Not düşmüşüm o tarihte Midyat dönüşü kendime sorduğum soruyu: “Sakın bu Akitu Bayramı dedikleri ve bizlere yaşattıkları Süryanilerin bir Nisan şakası olmasındı!”

İşte o 1 Nisan 2005 tarihinden bu yana, her 1 Nisan gelende bir dolu ademin 1 Nisanda şaka yapma derdine düştüğü günde, ben ajandamda kayıtlı Süryani dostları arar bayramlarını kutlarım. Yine öyle yaptım. 1 Nisan günü Süryani aydınlarından ve hem Mor Gabriyel, hem de Deyrul Zahfaran Manastırlarında uzun yıllar görev yapmış dostum Malfono Yusuf Beğtaş’ı arayıp Akitu Bayramlarını kutladım. Ardından da sordum: Nasıl geçti, ne yaptınız bu bayram? “Kutlayamadık, daha doğrusu kutlamadık. İçimizden gelmedi. Bölgede bu denli bir şiddet iklimi yaşanıyorken bayram filan kutlayamazdık.”

Ne denir ki; savaş böyle bir şey. İnsan tekine, halklara bayramlarını bile “kara bayram”a dönüştürebiliyor. Kutlatmayabiliyor.

Yine de kadim Asurî / Süryanilerin Akitu Bayramları kutlu olsun… Bayramları bayram gibi barış, huzur ve mutlulukla yaşayabilecek günlere…

Not: 2005 1 Nisan’ında katıldığım Midyat Süryani Akitu Bayramı sonrası yazdığım kısa bir izlenim yazısı ve arşiv notlarımı değerlendirilerek bugünü yazdım… 

(Şeyhmus Diken – Kültür Servisi)

Listeler Antalya Escort

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Popüler haberler

Sinema tarihinin tartışma yaratan 14 film afişi

Film afişleri denince akla ilkin yaratıcılık gelir elbet. Artık bir “sektör”...

Mutlu olmanın formülü

Ünlü blog yazarı Svetlana Pokrevskaya mutlu olmak için bir yol gösteriyor....

Tumblr’ın seçimiyle 2014’ün en iyi 19 Gif’i

Her yıl en çok beğenilen Gif'leri belirleyen Tumblr, 2014 yılının en...

Eski batı tarihini yansıtan 18 karakalem çizimi

Batılı sanatçı Brenda Murpy fevkalade ayrıntılı çizimleriyle hayrete düşürüyor, çok güçlü...

Tartışı-Yorum

Zannımın kıpırtıları

Kendi öz farklılığı insanı değerli kılan en önemli unsurdur. Farklı bakış açıları, farklı soluk alış-verişler ve hayatı farklı yudumlayışlar hayat tuvalinde manzarayı ısıtan en canlı renklerdir. Bütün bu farklılıkları ise toplum seviyesinde bir araya getirip hem fikir yapan tek bir gerçek vardır, aşk.Aşkın bütün zıtlıkları aynı potada...

İleri gitmek için “geriye doğru yoldaşlar”

Araştırma Görevlisi -/Can Irmak Özinanır- Tartışı-Yorum İngiltere’de radikal solcu milletvekili Jeremy Corbyn’in İşçi Partisi’nin liderliğine seçilmesi ezilenlere umut verdiği kadar, egemen sınıflarda bir korku da yarattı. İngiltere sağı Corbyn’i hedefine alan bir kampanya yürütüyor. Bunun en net yansımalarından birini The Economist dergisinde gördük.İngiltere merkezli ve dünyada burjuvazinin en...

Hani biz de imza atmıştık ya, şu müstemleke aydınları!

Tanımlar, Sınırlar, Ötekiler Dün telefon açtım ona, yengeyle çocuklar güvende mi diye sordum, malum, lojmanlar yakın… İyiler dedi. N’olur dikkat edin kendinize dedim. Kendisi Sur’da, malum mesele, hani biz de imza atmıştık ya, şu müstemleke aydınları… Ahh hocam dedi, Ahh komutanım dedim… Dün akşam, patlamadan sonra babam şöyle bana...