Güvenlik Bilimleri Analisti Onur Dikmeci siyasi-güvenlik felsefesiyle ilgili daha önce Türkiye’de tartışılmamış bir konuyu gündeme getirerek ulus devlet yapılarının ve ulusal güvenlik mekanizmalarının dönüşüm sürecine girebileceğini belirtti:
Elektro-Devletler Petro-Devletlerin Tahtını Sarsıyor
Klasik jeopolitik, coğrafyanın enerji kaynaklarına ve enerji nakil yollarına yakınlığına göre okunmuştur. Buna göre petrol gibi rezervlere sahipseniz ya da enerji transfer kolaylığına sahip kara ve deniz yollarında yer alıyorsanız ülkenizin jeopolitik ağırlığı bulunuyor olarak değerlendirilir ve bu ülkeler sanayi devi kapitalist ülkelerin stratejilerinde yer alırlar. Ancak artık fosil kaynaklı yakıtların son dönemine girdik. Gerek yeşil mutabakat gerekse daha faydalı-verimli enerji arayışları fosil yakıtlar tükenmese bile kullanımını azaltacak. Üretimlerini ve sanayilerini buna göre uyarlayan ve sürdürülebilir enerjiden faydalanan elktro-devletler bu petro-devletlerin misyonlarını sona erdirecekler. Elektro-devletler yolunda en önemli yatırımları yapan ülke Çin ve Çin’in partnerleri arasında Suudi Arabistan gibi petrol devi ülkeler de bulunuyor. Bazı Ortadoğu ülkeleri de elektro devletlerin önümüzdeki on veya on beş yıl içerisinde tesis edilebileceğini öngörüyorlar. Ancak ilerlemeler düz bir çizgi yerine sıçramayla gerçekleşecektir. Aslında elektro-devletlerde kalıcı değil ve bir geçiş formu. Akıllı enerji ve akıllı yaşam kapsamında yeni modellemeler düşünülmektedir ve bu durum bugün ki popüler ulus devlet yapılarını ve ulusal güvenlik mekanizmalarını değişime zorlamaktadır.
Ulus Yapıları mı Merkeziyetsiz Yönetimler mi?
Ulusal devlet ve ulusal güvenlik kavramları çok yeni mefhumlar. Merkezi idarelerde yönetim, güvenlik ve finans üzerinde tamamen söz sahibidir. Şiddet kullanım politikası ve para politikaları hep bu merkezi yapı içerisinde yer almak durumundadır. Fakat günümüzde dünyanın hemen her ülkesinde insanlar ciddi sosyal, siber ve kişisel güvenlik kaygıları yaşıyorlar. Kişilerin bilgileri sızdırılıyor, hesaplarına giriliyor hatta vatandaşlar can güvenliği sorunları yaşayabiliyorlar. Eğer elektro-devletlerin bile demode kalacakları dijital ve tekillik sürecini anımsatan yeni medeniyet ekolleri tesis edilecekse güncel siyasi birimlerinde bu şekilde devam etmesi çok olanaklı olamaz. Farklı devletçikler dijital ve yeni akıllı enerji, akıllı güvenlik formlarıyla birleşebilir. Bu yeni medeniyet koşullarında vergilerin önemli bölümü kamu personeline ya da kamu güvenlik çalışanları yerine temel gelir maaşı ya da akıllı cihaz ve sentetiklerin yenilenmelerine harcanacaktır. Bu yeni idare biçimleri merkeziyetsiz yapılar olarak tanımlanıyor ve dijitalleşme sayesinde bireyler özelleştirilmiş eğitim, sağlık, güvenlik, yaşam paketlerinden faydalanabiliyorlar. Bu teorilerin teoride kalmayacağını ve 2040’lı yıllarda uygulanabileceğini öngörüyorum. Bu öngörümü ise teknoloji şirketleri, girişimciler, futuristler ve mevcut sosyal koşulların gözden geçirilmesiyle sentezleyip ortaya koymuş durumdayım.
Dünya’da akademik ortamları gelişmiş ülkelerde bu senaryolar enstitü ya da araştırma merkezleri çevrelerinde tartışılıp raporlaştırılırlar. Türkiye’de henüz bu yönde girişimler yok denecek seviyede. Araştırma merkezlerimiz ya da düşünce kuruluşlarımızda klasik uluslararası ilişkiler analizleri ve bölgesel çalışmalar yapılmaktadır. Fakat yakın gelecek senaryolarının modellendiği hatta merkeziyetsiz güvenlik felsefesinin analiz edildiği bir kuruluşa rastlamış değiliz. Farklı düşünen hatta ezber bozan araştırmaları yapabilecek analistler merkeziyetsiz yönetimlerle ilgili ciddi teorileri tasarlayabileceklerdir. Bu beyanatımız aracılığıyla bu yolu açmış olduğumuzu düşünüyorum.
Onur Dikmeci Kimdir?
Güvenlik ve İstihbarat Bilimleri üzerine 150’den fazla makale, rapor, analiz yazan Dikmeci bu alanla ilgili pek çok kitap, seminer, konferans çalışmalarında da bulunmuştur. Birçok düşünce merkezinde danışman veya uzman olarak görev yapan Dikmeci’nin çalışma alanlarından birini ise Türkiye’de ilk defa modellenen Politik Futurizm oluşturmaktadır.
